Afyon Bakırcılığı Yaşıyor: Anadolu’nun Kadim Mirası – Afyon Haber

Afyonkarahisar Bakırcılığı ve Kalaycılığı: Detaylı Bir BakışBakır, Anadolu topraklarında keşfedilen, işlenen ve kullanılan ilk madenler arasında yer alıyor. Gelişen teknolojiyle birlikte mutfaklarda yeni madeni kapların ortaya çıkması, bakır kap kullanımını azaltmış olsa da, Anadolu kap kacak kültüründeki önemi devam ediyor. Geleneklerine sıkı sıkıya bağlı Afyonkarahisar halkı, bu kadim sanatı yaşatmaya devam ediyor. Bakırın kullanımı, zamanla Anadolu’da yaşayan farklı kültürlerin etkisiyle yeni teknikler ve kullanım alanları geliştirdi.Osmanlı’dan Günümüze Afyon BakırcılığıOsmanlı Dönemi’nde Anadolu’da, Orta Çağ’dan bu yana çeşitli teknikler üzerinde çalışan ve geleneksel maden sanatını sürdüren şehirlerde birçok sanat atölyesi bulunmaktaydı. Bu şehirlerden biri de Afyonkarahisar’daki bakırcı ve kazancıların oluşturduğu önemli iş kolu ve merkezidir. M. Kemal Özergin’in “Afyon’da Dövme Bakırcılık” adlı kitabında belirtildiği gibi, Afyon’da bakır kap üretimi başlangıçta Ermeni sanatkarlar tarafından yapıldı. Bu sanatkarların zamanla ayrılmasıyla duraksayan bakırcılık sanatı, Türkistanlı Hacı Ahmet-Can Kurban Türk tarafından yeniden canlandırıldı. Günümüzde tezgâhlar azalsa da, Afyon’da bakırcı atölyelerinin varlığı sürmekte.Afyon Bakırcılığının ÜrünleriAfyon’da bakırdan imal edilen eşyalar oldukça çeşitlidir:

• Bakraç: Genellikle süt ve yoğurt taşımak için kullanılır.
• Çamaşır Kazanı: Büyük boyutta, çamaşır yıkamak için özel olarak tasarlanır.
• Dibek Tencere: Özellikle kahve dövmek gibi işlemlerde kullanılır.
• Güğüm: Su veya diğer sıvıları taşımak ve servis etmek için kullanılır.
• Hamam Tası: Geleneksel hamamlarda kullanılan özel bir kaptır.
• Hamur Leğeni: Evlerde ekmek ve diğer hamur işleri için hamur hazırlamada kullanılır.
• Leğen İbrik: Eskiden evlerde el yıkama ve abdest alma gibi günlük ihtiyaçlar için kullanılırdı. Evlenecek her kızın çeyizinde bulunması adettendi.
• Kaymak Tavası: Özel olarak kaymak yapımında kullanılır.
• Kazan: Çeşitli boyutlarda üretilir ve genellikle yemek pişirmek veya su ısıtmak için kullanılır.
• Minare Alemi: Minarelerin tepesinde bulunan süsleme öğesidir.
• Sefer Tası: Kayık biçiminde ve kapaklı olarak tasarlanmış, genellikle yemek taşımak için kullanılan bir settir.
• Sini: Değişik boyutlarda büyük tepsilerdir.
• Yemek Sinisi: Geniş çaplı sini olup, meydan sofralarında kullanılır.
• Su Güğümü: Genellikle çift olarak satılır ve kullanılır. Anadolu’da her yöreye ait su güğümü formu bulunur. Afyon güğümünün kendine özgü bir formu olup kapağında kuş figürü dikkat çeker.
• Süt Bakracı: Süt taşımak için özel olarak tasarlanmıştır.
• Tava: Kullanıldıkları yere göre isimler alır (yağ tavası, süt tavası gibi).
• Tencere: Çeşitli boyutlarda üretilir ve yemek pişirmek için kullanılır.

Günümüzde, daha pratik ve modern kapların yaygınlaşmasıyla birlikte geleneksel bakır kapların kullanımı azalmış olsa da, Afyonkarahisar’da bu zanaat hala canlılığını koruyor. Kentin bakırcıları, kültürel mirasın önemli bir parçasını gelecek nesillere aktarma misyonunu sürdürüyor.